Wayne Gretzky - Legendy hokeja

Wayne Douglas Gretzky

 

Data i miejsce urodzenia: 26.01.1961, Brantford w Onatario
Narodowość: Kanada
Dyscyplina: Hokej
Osiągnięcia:

• 4-krotny zdobywca Pucharu Stanleya(Mistrzosstwo NHL) 1984,1985, 1987 i 1988(Edmonton Oilers)
• Debiutant roku ligi WHA- 1979
• 8-krotnie wybierany najbardziej wartościowym zawodnikiem NHL – 1981-1987, 1989.
• 10-krotny zdobywca Art. Ross Trophy(największa liczba punktów) – 1981-1987, 1990, 1999, 1994
• 2-krotnie wybierany najbardziej wartościowym zawodnikiem fazy play-off – 1985, 1988
• 3-krotnie wybierany najlepszym graczem w meczu gwiazd
• Numer 1, na liście The Hockey News, wśród 100 najlepszych hokeistów w historii
• Złoty medalista MŚ Juniorów – 1978 r.
• Brązowy Medalista MŚ z 1982 r.
• 3-krotny zdobywca Pucharu Kanady- 1984, 1987, 1991
• Srebrny medalista Pucharu Świata -1996

Dziadek, uznawany za najlepszego hokeistę w historii - Wayne'a Gretzky'ego, ze strony ojca był z pochodzenia Polakiem, który wyemigrował do Kanady w 1917 z Grodna. Wayne oprócz hokeja, spełniał się w wielu sportach, w szczególności w baseballu.
Gretzky zawsze przewyższał talentem swoich rówieśników. W wieku lat 6, jeździł na łyżwach z 10-latkami. Do dziesiątego roku życia strzelił 378 bramek i zaliczył 139 asyst w zaledwie 85 meczach w barwach Nadrofsky Steelers. W wieku 14. lat, po części aby rozwinąć karierę Wayne'a, a po części by odciążyć go presji, której poddany był w rodzinnym mieście, rodzina Gretzky stawiła czoła kanadyjskim regułom hokeja amatorskiego w celu uzyskania dla Wayne'a prawa do gry w innym miejscu, a mianowicie w Toronto. W owych czasach było to zabronione, ale starania te zakończyły się sukcesem i Wayne mógł grać w kategorii Junior B w drużynie Toronto Nationals. Uzyskał w niej nagrodę debiutanta roku w sezonie 1975-76, zdobywając 60 punktów w 28 meczach. W następnym roku, już jako 15-latek, zdobył 72 punkty w 32 meczach w tej samej drużynie, znanej wtedy pod nazwą Seneca Nationals. Wtedy również podpisał swój pierwszy kontrakt z agentem.

Karierę amatorską ukoronował, zdobyciem Mistrzostwa Świata Juniorów w 1978 r., na których został najlepszym napastnikiem.
W wieku 17 lat przeszedł na zawodowstwo poprzez występy w World Hockey Association w drużynie Indianapolis Racers. Ta jednak już po ośmiu spotkaniach odsprzedała go Edmonton Oilers. Gretzky skończył sezon ze 110 punktami (3. miejsce w lidze) i zdobył Lou Kaplan Trophy, jako najlepszy pierwszoroczniak ligi. Pomógł też Oilers skończyć na pierwszym miejscu w lidze. Nafciarze dotarli do finału Avco World Trophy, gdzie przegrali jednak z Winnipeg Jets. Był to jedyny sezon Wayne'a w WHA. Po tym sezonie liga zakończyła działalność.

Po rozpadzie WHA w 1979 r, Edmonton Oilers wraz z trzema innymi klubami dołączył do ligi NHL. Podpisanie Gretzky'ego kontraktem osobistym było bardzo dobrze przemyślanym ruchem właściciela Oilers. Wiedząc, że WHA ma kłopoty finansowe i jedyną szansą na przedłużenie życia jego klubu było przyjęcie go do NHL. Kiedy Oilers, Winnipeg Jets, Quebec Nordiques i New England Whalers dostali pozwolenie na przyłączenie się do NHL, wszystkie kontrakty zawodników WHA zostały unieważnione a sami zawodnicy zostali wrzuceni do jednego worka, z którego byli draftowani przez te cztery zespoły. Ponieważ jednak Gretzky nie był związany z Oilers tylko kontraktem zawodniczym, ale też kontraktem osobistym z samym właścicielem, był on zwolniony z obowiązku draftu. Dzięki takiemu rozwiązaniu kariera NHL Gretzky'ego zaczęła się właśnie w Oilers. Jego wyśmienita gra w WHA była kontynuowana w NHL, mimo głosów krytyków, którzy nie dawali mu szans w większej, bardziej wymagającej i utalentowanej lidze.

To właśnie z Edmonton Oliers Wayne Gretzky święcił największe sukcesy. W pierwszym sezonie w NHL, 1979/1980, Gretzky udowodnił, że jego krytycy nie mieli racji. Zdobył Hart Memorial Trophy, wyróżnienie za najbardziej wartościowego zawodnika ligi (pierwszy z ośmiu z rzędu) i skończył sezon na pierwszym miejscu pod względem ilości punktów, których uzbierał 137. Tyle samo oczek zebrał Marcel Dionne. Żaden z graczy w historii NHL nie zdobył większej ilości punktów w debiucie. Ponieważ Dionne zdobył więcej bramek (53 do 51) to właśnie on otrzymał Art Ross Trophy. Należy jednak wspomnieć, że Gretzky zagrał "tylko" w 79 meczach, przy 80 występach Dionne'a. Gretzky został też najmłodszym graczem, który zdobył minimum 50 bramek w sezonie, lecz nie mógł ubiegać się o Calder Memorial Trophy, z powodu wcześniejszego doświadczenia w innej lidze zawodowej (WHA).
W drugim sezonie Gretzky zdobył  pierwszy Art Ross Trophy (pierwszy z siedmiu z rzędu), dla najlepszego strzelca ligi, ustanawiając wtedy rekord z 164 punktami, bijąc zarówno rekord asyst Bobby'ego Orra (102) i rekord punktów Phila Esposito (152). Gretzky sięgnął po drugi z rzędu Hart Trophy.

W sezonie 1981/1982 Wayne pokonał 35-letni wynik Maurice'a "Rocket" Richarda z sezonu 1944-45 – 50 bramek w 50 meczach. Podobne osiągnięcie zaliczył na koncie Mike Bossy rok wcześniej, lecz Gretzky zdobył 50 bramek już po 39 spotkaniach sezonu. Bramka numer 50 padła 30 grudnia 1981 roku w ostatnich chwilach zwycięskiego meczu nad Philadelphi Flyers (7:5). Było to piąte trafienie Gretzky'ego w tamtym meczu. W trakcie sezonu upadł kolejny rekord Esposito – najwięcej bramek w sezonie (76). 24 lutego 1982 roku Gretzky przekroczył tę granicę strzelając trzy bramki w meczu przeciwko Buffalo Sabres, wygranym przez Oilers 6:3. Wayne zakończył ten rok bijąc wszystkie rekordy punktowe z 92 bramkami, 120 asystami, 212 punktami w 80 meczach. Stał się pierwszym, i jedynym jak na razie, zawodnikiem, który przekroczył pułap 200 oczek w sezonie. Po sezonie Gretzky został wybrany przez Associated Press Sportowcem Roku jako pierwszy w historii hokeista i Kanadyjczyk. Podobne wyróżnienie otrzymał też od magazynu Sports Illustrated

W następnych sezonach Wayne Gretzky bił kolejne rekordy w liczbie asyst osiągając 2 sezonie 1985/1986 – 164. Wyśróbował także swój rekord ilości zdobytych punktów uzyskując 215 oczek w sezonie 1985/1986. Pod koniec kariery w Edmonton Gretzky był w posiadaniu lub zrównał się z 49 rekordami NHL, co, samo w sobie, było rekordem.
W trakcie gry dla Oilers, zdobył on z tym zespołem cztery Puchary Stanleya. Jednak na początku nie szło tak dobrze, dopiero po paru sezonach stali się drużyną mogącą wygrać ligę. Gretzky był kapitanem zespołu w latach 1983-88. W 1983 roku Oilers dotarli do finału playoff, lecz przegrali w czterech meczach z obrońcami tytułu – New York Islanders. Rok później obydwa zespoły spotksali się ze sobą w finale ponownie. Tym razem lepsi okazali się hokeiści z Edmonton, sięgając po swój pierwszy tytuł z serii pięciu w ciągu siedmiu lat.

Gretzky został uhonorowany Orderem Kanady 25 lipca 1984 roku za wyróżniające zasługi dla hokeja na lodzie. Ponieważ ceremonie wręczenia Orderu odbywają się zawsze podczas sezonu hokejowego, Gretzky musiał czekać 13 lat i siedem miesięcy na jego przyjęcie. W tym czasie dwukrotnie zmieniali się Gubernatorzy Generalni. Wayne wygrał jeszcze z Oilers Puchar Stanleya w latach 1985, 1987 i 1988 r.

W sierpniu doszło do zmiany klubu przez Wayna Gretzky’ego na Los Angeles Kings. Ta decyzja spotkała się z wielką krytyką jego rodaków. Krążyły plotki, że motywacją do przeprowadzki do Kalifornii miała być chęć promowania kariery aktorskiej swojej żony- Janet Jones. Inni twierdzili, że to Pocklington stał za wymianą, chcąc na niej sporo zarobić. Podczas pierwszego sezonu Gretzky'ego w Los Angeles, na mecze Kings zaczęło przychodzić więcej widzów, a hokej stał się bardziej popularny w mieście, w którym wcześniej nie notowano większego zainteresowania tą dyscypliną sportu. W latach 1989-96 Gretzky był kapitanem Kings. W klubie tym grał do 1996 roku, i mimo świetnych występów nie udało mu się zdobyć po raz piąty Pucharu Stanleya. W 1989 r. w półfinale Smythe Division spotkał się ze swoją byłą drużyną Edmonton Oilers. Tego roku Wayne dopiero po raz drugi w karierze nie był najlepiej punktującym zawodnikiem ligi.

Podczas występów Gretzy’ego w Kaliforni, popularność hokeja znacznie wzrosło, powstały nowe drużyny w częściach amerykańskiego "Pasa Słońca". W roku 1990 Gretzky został nazwany przez Associated Press Sportowcem Dekady.

Wayne nie grał przez większość sezonu zasadniczego 1992/93 z powodu kontuzji pleców. Był to jedyny sezon, w którym nie był najlepszym strzelcem swojego zespołu. Wrócił jednak na playoffy, w których spisał się bardzo dobrze. Najlepszym występem był mecz numer 7 finału Campbell Conference, w którym zdobył hat-tricka przeciwko Toronto Maple Leafs, posyłając Kings do ich pierwszego wielkiego finału w historii. Po pokonaniu w pierwszym meczu Montreal Canadiens 4:1, Kings przegrali trzy kolejne mecze w dogrywkach a w spotkaniu numer 5 Habs wygrali 4:1, nie pozwalając Gretzky'emu na oddanie nawet jednego strzału na bramkę. Rok później, Gretzky pobił rekord Gordiego Howe'a pod względem strzelonych bramek i zdobył tytuł najlepszego strzelca ligi, lecz Kings zaczęli pochód w dół tabeli, który nie zmienił kierunku, mimo wielu zmian zawodników i trenerów.

2 lutego 1996 roku Gretzky dołączył do St. Louis Blues. Zdobył tam 37 punktów w 31 meczach zarówno sezonu regularnego jak i playoff. Blues zabrakło jednego zwycięstwa w dogrywce do dojścia do Finałów Konferencji. Podczas swojej krótkiej obecności Gretzky został kapitanem Blues. Nie znalazł jednak miejsca w zespole i nie dogadywał się na lodzie z nowym prawoskrzydłowym Brettem Hullem tak dobrze, jak się tego spodziewano.

Ostatni klubem w niesamowitej karierze Wayne Gretzy’ego był New Yor Rangers do którego przeszedł w 12 lipca, jako wolny gracz. Czekał tam na niego stary znajomy z Edmonton Oilers - Mike Messier. Grał tam trzy lata i pomógł drużynie dojść do Finału Konferencji Wschodniej w 1997 roku. Rangers zostali tam pokonani przez Philadelphia Flyers. Po raz pierwszy w karierze w NHL, Gretzky nie był kapitanem zespołu, w którym grał (koszulkę z literą "C" nosił tylko w przypadku kontuzji kapitana).

Wayne wziął udział w Igrzyskach Olimpijskich w Nagano w 1998 r. Tam, mimo pomocy kilku innych znakomitych graczy, nie udało się Kanadzie zdobyć medalu, przegrali w półfinale z Czechami. W tym spotkaniu kontrowersyjną decyzję podjął trener Kanady - Marc Crawford, który nie wybrał Gretzky'ego do wykonywania rzutów karnych, którymi rozstrzygnięty został mecz. W meczu o brązowy medal Kanada została pokonana przez Finlandię 2:3.

Wayne Gretzky rozegrał swój ostatni mecz 18 kwietnia 1999 roku, w przegranym spotkanie z Pittsburgh Penguins 1:2 po dogrywce. W śpiewanym przed meczem Hymnie Kanady przez Bryana Adamsa, zostały specjalnie zmienione słowa, aby uhonorować wielką karierę ich rodaka. W tym meczu Wayne zdobył swój ostatni punkt w karierze, asystując przy bramce Briana Leetcha. W obu ostatnich meczach Gretzky był wybierany wszystkimi trzema gwiazdami spotkania. Wcześniej, tylko Maurice Richard został w ten sposób uhonorowany, kiedy podczas finału o Puchar Stanleya 23 marca 1944 roku zdobył wszystkie pięć bramek w wygranym przez Montreal Canadiens meczu z Toronto Maple Leafs (5:1).

W 1997 roku w sodzie dla The Hockey News, 50 ekspertów hokejowych (byłych graczy, przedstawicieli mediów, trenerów i działaczy) umieścili Wayne’a Gretzky’ego na pierwszym miejscu na 50 najlepszych graczy w historii NHL.

Gretzky był też dyrektorem męskiej reprezentacji Kanady podczas Olimpiady w Salt Lake City, gdzie ta drużyna zdobyła złoto. 4-krotnie był wybierany sportowcem roku Kanady. W momencie odejścia na emeryturę miał na koncie 61 rekordów NHL.

info:wikipedia